2Dokuz Eylul Universitesi Tıp Fakultesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı İzmir
3Dokuz Eylul Universitesi Tıp Fakultesi Tıbbi Onkoloji Anabilim Dalı İzmir
4Dokuz Eylul Universitesi Tıp Fakultesi Radyoloji Anabilim Dalı İzmir
Amaç: Kolorektal karsinomlar dünyada en sık görülen üçüncü kanser olup, kanser ilişkili ölümlerin en sık dördüncü sebebidir.Karaciğer metastazı kolorektal karsinom olgularının temel ölüm sebebidir ve tanı anında olguların %25’inde bulunmaktadır.5 yıllık sağkalım %40-60’dır.Bu hastalarda cerrahi rezeksiyon önemli bir tedavi seçeneğidir.Prognozu öngörmede çeşitli klinik risk skorları kullanılmakla birlikte iyi tanımlanmış prognostik histopatolojik faktörler bulunmamaktadır.Bu çalışmada kolorektal karsinom karaciğer metastazlarında tümör ve çevre parankimde izlenen değişiklikler literatürde çeşitli çalışmalarda önerilen farklı histopatolojik özellikler açısından değerlendirilmiş ve prognoz ile ilişkisi araştırılmıştır.
Gereç-Yöntem: 2011-2014 yılları arasında hastanemizde kolorektal karsinom metastazı nedeniyle karaciğer rezeksiyonu yapılan 40 olguya ait tümör ve çevre parankimi temsil eden HE boyalı kesitler; tümörde toplam nodül sayısı, en büyük tümör çapı, cerrahi sınıra uzaklık, nekroz oranı, tümör diferansiyasyonu, kapsül varlığı, perinöral ve lenfovasküler invazyon, mikrometastaz, tümör periferindeki lenfositik infiltrat oranı açısından, çevre parankimde ise steatoz varlığı ve yüzdesi, lobüler inflamasyon, hepatositer balonlaşma, konfluan nekroz ve portal inflamasyon açısından değerlendirilmiş ve skorlanmıştır.Bu parametrelerin sağkalım ve ölüm ile ilişkisi istatistiksel olarak araştırılmıştır.
Bulgular:Olguların yaş ortalaması 58.07 (26-76)’dir.Kadın:erkek oranı 0,66‘dır.Rezeksiyon sonrası 1, 3 ve 5 yıllık genel sağkalım oranları sırasıyla %91, %74.4 ve %52.3’tür.Tümör diferansiyasyonu ile sağkalım arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş olup, iyi diferansiye tümörlerin sağkalım süresi orta-kötü diferansiye tümörlerin sağkalım süresine göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksektir(p=0.014).Ayrıca lenfovasküler invazyon olan olgularda sağkalım süresi anlamlı şekilde düşük bulunmuştur (p= 0.024). Lenfovasküler invazyon varlığı ile ölüm arasındaki ilişki de isatistiksel olarak anlamlıdır (p=0.013).Sadece 4 olguda mikrometastaz saptanmış olup, istatistiksel olarak anlamlı saptanmasa da mikrometastaz olan olgularda yaşam süresi 39.31ay iken, olmayanlarda 59.9 aydır.
Sonuç
Bu çalışmaya göre kolorektal karaciğer metastazlarında tümör diferansiyasyonu ve lenfovasküler invazyon varlığının patoloji raporlarında belirtilmesi gereken potansiyel prognostik faktörler olabileceği sonucu çıkmaktadır.Çevre karaciğer parankiminde değerlendirilen parametrelerin hiç birinde prognoz ile ilişki saptanmamıştır.Ancak bu çalışmada sınırlı olgu sayısı ile değerlendirme yapılmış olup daha geniş seriler ile verilerin desteklenmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler : kolokrektal karsinom; Karaciğer metastazı; prognoz