Amaç: Liken skleroz (LS) ve morfea deriyi tutan sklerotik bağ dokusu hastalığı olup klasik dermatopatoloji kitaplarında farklı histolojik özellikler ile tanımlanmıştır. Aynı hastada %38’e kadar varan oranlarda birlikte bulunabilirler. Histolojik olarak ayırıcı tanıda zorlanılan olgularda yüzeyel dermiste elastik lif kaybının LS; kayıp olmamasının morfea lehine olduğu ileri sürülmüştür. Bazı araştırmacılar bu iki antiteyi tek bir hastalığın spektrumu olarak kabul etmişlerdir. Çalışmamızda morfea ve LS’da gözlenen histolojik bulguların aynı biyopsi üzerinde ne oranda örtüştüklerini ve morfea-LS birlikteliği tanısının histolojik olarak hangi durumlarda kullanılabileceğini bulmayı amaçladık.

Gereç ve yöntem: 2014 Haziran ve 2017 Haziran arası hastanemiz Patoloji Bölümünde LS ve morfea tanısı almış olguların lam ve blokları arşivden çıkarıldı. Klasik dermatopatoloji kitaplarında bu hastalıklar için tariflenen histolojik kriterler ile yüzeyel dermiste elastik lif kaybı orsein boyası yapılarak araştırıldı. Morfolojik olarak morfea ve LS ayrımında derin dermiste kollajen lif kalınlaşması esas alındı. Morfea, genital ya da ekstragenital LS olarak üç grup oluşturuldu. Ki kare Fisher testi ile bu gruplar arasında her bir histolojik kriter için istatistiksel anlamlılık araştırıldı. p değerinin 0.05’ten düşük olduğu değerler anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Çalışmaya 72 morfea, 26 genital, 30 ekstragenital LS olgusu alındı. Histolojik kriterlerden epidermal bazal tabakada vakuoler dejenerasyon, apopitotik hücre/kolloid cisimcik varlığı, foliküler tıkaç varlığı, üst dermiste ödem varlığı oranları üç grup arasında anlamlı farklılık göstermedi. Ancak LS grubunda bu kriterler daha yaygın/yoğun olarak gözlendi. Genital LS’da diğer iki gruba göre intraepidermal lenfosit infiltrasyonu ve yüzeyel dermiste elastik lif kaybı oranı anlamlı olarak yüksekti. Ekstragenital LS ve morfea arasında elastik lif kaybı açısından anlamlı farklılık görülmedi.

Sonuç